Figuur 1: Partners DICA

Koepels: maximum aan indicatoren
Op websites als www.kiesbeter.nl maakt Zorginstituut Nederland informatie over de kwaliteit van zorg openbaar. Een belangrijk deel van deze informatie is afkomstig uit de DICA-registraties, zoals die door DICA aan het Zorginstituut Nederland worden aangeleverd. Hoewel alle partijen die bij de DICA-registraties betrokken zijn vinden dat er grote stappen voorwaarts zijn gezet op het gebied van transparantie, is er ook kritiek. Zo plaatsten ziekenhuizen al langer vraagtekens bij het grote aantal indicatoren (2500) waarmee zij te maken hebben.

In reactie op deze kritiek hebben de koepelorganisaties van ziekenhuizen, medisch-specialisten, verpleegkundigen, zorgverzekeraars en patiënten in 2016 nieuwe afspraken gemaakt over transparantie en indicatoren. Zo is onder meer besloten om het aantal kwaliteitsindicatoren te maximeren om zodoende de registratielast voor artsen en ziekenhuizen te beperken. Voor DICA betekende dit dat er, samen met de wetenschappelijke commissies, opnieuw gekeken is naar de indicatorsets van de registraties. Als gevolg van deze actie zijn overbodige indicatoren, of indicatoren die weinig meer bijdragen aan de verbetering van de kwaliteit van zorg, uit de sets geschrapt. 

Succesvol ‘Jaar van de transparantie’

‘Door de gezamenlijke inzet van veel partijen in de zorg is de positie van de patiënt in 2016 aanzienlijk versterkt. Patiënten krijgen nu meer heldere informatie voor, tijdens en na de behandeling, en in de spreekkamer beslist de patiënt steeds vaker mee over zijn behandeling.’ Dit schreef minister Schippers (VWS) in april 2016 in een brief aan de Tweede Kamer. Het was het formele einde van het ‘Jaar van de Transparantie’, dat in maart 2015 gelanceerd was met een rigoureus plan om meer en betere informatie voor de patiënt beschikbaar te maken. In dit plan stonden 53 acties centraal. Het grootste deel van die acties werd binnen het jaar volledig afgerond. Er is veel bereikt. Zo werd onder andere de informatie op Thuisarts.nl, Kiesbeter.nl en Zorgkaartnederland.nl sterk uitgebreid, aan elkaar gekoppeld en beter vindbaar gemaakt.  

Wetenschappelijke verenigingen: meer betrokkenheid
Het Clinical Audit Board-reglement van DICA bepaalt de werking van de registraties die DICA faciliteert. Het reglement omvat het gehele proces van de invoer en controle van de gegevens, het beheer, waarborgen voor zorgaanbieders en patiënten, de berekening van spiegel- en verantwoordingsinformatie en de verstrekking voor wetenschappelijk onderzoek. Wetenschappelijke verenigingen vonden dat zij soms te veel op afstand stonden van de besluitvorming binnen de registraties. In 2016 heeft DICA met wetenschappelijke verenigingen de governance van de registraties beter ingericht, onder meer door de banden tussen de wetenschappelijke verenigingen en het bestuur van registraties nauwer aan te halen. Het betekent dat er meer en gestructureerder afstemming plaatsvindt tussen het registratiebestuur en de wetenschappelijke vereniging. Een concreet resultaat is dat de wetenschappelijke verenigingen directer betrokken zijn bij het datamodel (waarin is vastgelegd welke data worden verzameld), zodat kritische geluiden, bijvoorbeeld over registratielast, sneller gehoord en opgepikt worden.

Patiëntenorganisaties: meer nadruk op ervaren kwaliteit
De praktijk laat soms een discrepantie zien tussen de klinische uitkomsten van zorg en de kwaliteit van leven of functionele uitkomsten zoals deze door de patiënt ervaren wordt. Een operatie kan bijvoorbeeld technisch geslaagd zijn terwijl de patiënt een verminderde kwaliteit van leven ervaart. Dit kan aan het licht komen door patiënten vragenlijsten voor te leggen tijdens en na de behandeling. Ook vertellen patiëntervaringen veel over de inrichting van het zorgproces en waar deze mogelijk te kort schiet. Om deze redenen is de nadruk de afgelopen jaren meer komen te liggen op PROMs en PREMs, vragenlijsten waarmee zorgverleners de ervaringen van hun patiënten in kaart kunnen brengen. Vanzelfsprekend betrekt DICA patiëntenverenigingen bij de implementatie en verdere ontwikkeling van patiëntfeedback. Gezamenlijk met de wetenschappelijke commissies bouwen we aan betere zorg waarin de patiënt centraal staat.

Ziekenhuizen: nog nauwere banden
De contacten met de ziekenhuizen werden in 2016 verder aangehaald, onder meer door de Raden van Bestuur in alle Nederlandse ziekenhuizen te bezoeken. Daarnaast nodigde DICA ziekenhuizen nadrukkelijk uit te participeren in een gebruikersgroep. Dit is een klankbord waar ziekenhuizen hun ervaringen en eventuele moeilijkheden met de DICA-registraties kunnen delen. Deze informatie gebruikt DICA om de kwaliteit van haar dienstverlening verder te verbeteren.

MRDM: databewerker
Medical Research Data Management (MRDM) treedt namens DICA op als 'bewerker' van alle data uit de registraties. Ze verzorgt dataverzameling, datamanagement, data-reporting en beslisondersteuning. MRDM verwerkt medische metadata naar relevante, betrouwbare en objectieve informatie waar de zorgverlener mee verder kan. Het doel is om de kwaliteit, effectiviteit en efficiëntie van de gezondheidszorg te verbeteren.

Bron: DICA jaarrapportage 2016