DSAA Aorta aneurysma

Uitkomsten na een aneurysma operatie inzichtelijk
De Dutch Surgical Aneurysm Audit (DSAA) registreert en monitort de uitkomsten van operaties aan een aneurysma van de aorta in de buik en borstkas. De operatie kan met behulp van open chirurgie of via een bloedvat in de lies (EVAR) plaatsvinden. De meeste aneurysmata in de buik worden geopereerd om te voorkomen dat het aneurysma barst ofwel ruptureert. Een ruptuur van een aneurysma is levensbedreigend en in deze situatie is een operatie de enige mogelijke behandeling voor de patiënt. De patiënten waarbij bekend is dat zij een groot aneurysma in de buik hebben, worden uit voorzorg geopereerd. Deze ‘geplande’ operaties gaan gepaard met een risico op overlijden en complicaties. Patiënten worden hierover geïnformeerd door de vaatchirurg.

Codman Dashboard
Eén van de uitkomsten die wordt geregistreerd in de DSAA, is het risico op overlijden rondom operatie. Figuur 1 laat zien dat dit risico tussen verschillende patiëntgroepen en de verschillende operaties verschilt. Met behulp van het recent gelanceerde Codman Dashboard is het voor elke vaatchirurg mogelijk om op basis van de in de DSAA geregistreerde data te bekijken wat de uitkomsten van verschillende geopereerde patiënten in Nederland en in het eigen ziekenhuis zijn.

Figuur 1. Percentage overleden patiënten binnen 30 dagen/tijdens ziekenhuisopname, uitgesplitst voor EVAR en open chirurgie voor verschillende patiëntgroepen. Percentages zijn ongecorrigeerd.

Wordt de richtlijn toegepast in Nederland?
Zowel in de Nederlandse als in de Europese richtlijn voor vaatchirurgen wordt aanbevolen om aneurysmata van de aorta in de buik in geplande setting te opereren, wanneer bij mannen het aneurysma een diameter van 55 mm heeft bereikt. Bij vrouwen ligt deze grens op een diameter van 50 mm. Deze geadviseerde diameters zijn vastgesteld op basis van onderzoek waarin de risico’s op ruptuur van het aneurysma, in vergelijking met de risico’s rondom een operatie, zijn meegenomen. Met behulp van de DSAA kan de dagelijkse praktijk met de richtlijn worden vergeleken.

Afwijken van de richtlijn
Uit de DSAA blijkt dat in de jaren 2017-2019, 12-17% van de mannen en 5-10% van de vrouwen aan een aneurysma werd geopereerd dat kleiner was dan de richtlijn voorschrijft. Een deel van de aneurysmata waarbij afgeweken wordt bestaat uit de groep sacculaire aneurysmata. Daarvan is bekend dat zij een grotere kans op ruptuur hebben bij een kleinere diameter van het aneurysma. Van de aneurysmata waarbij afgeweken werd van de richtlijn, betrof het aneurysma bij mannen in 26% een sacculair aneurysma. Voor vrouwen betrof dit in 43% een sacculair aneurysma. Sinds 2019 wordt het percentage aneurysmata in de buik dat geopereerd wordt aan een kleinere diameter dan dat de richtlijn voorschrijft, teruggekoppeld aan de ziekenhuizen samen met benchmark informatie.

Figuur 2. Percentage aneurysmata dat geopereerd wordt aan een diameter kleiner dan de richtlijn voorschrijft, uitgesplitst voor mannen en vrouwen.

Wat hebben we bereikt en blik op de toekomst
Afgelopen jaren is door de wetenschappelijke commissie gewerkt aan een gecombineerde uitkomstmaat ‘Textbook Outcome’. Deze indicator evalueert de kwaliteit van een ingreep en monitort of de uitkomsten voor de patiënt ‘volgens het boekje’ zijn. Als we terugkijken in de DSAA, zien we sinds 2014 een stijging van ongeveer 10% in het percentage patiënten dat na een EVAR voldoet aan het Textbook Outcome criterium, wat betekent dat steeds meer ingrepen ‘volgens het boekje’ verlopen.

Definitie Textbook outcome
Een opname voldoet aan Textbook Outcome wanneer er geen ongewenste gebeurtenissen na de operatie zijn opgetreden: wanneer er geen reïnterventie heeft plaatsgevonden; de patiënt niet is overleden binnen 30 dagen na de operatie of tijdens de opname; er na de operatie geen complicaties zijn opgetreden die rechtstreeks te wijten zijn aan de operatie en wanneer er geen verlengde ziekenhuisopname of heropname heeft plaatsgevonden.

Terugkoppeling
De meeste onderdelen van Textbook Outcome, zoals hier boven beschreven, worden al meerdere jaren teruggekoppeld binnen de DSAA, maar sinds 2019 wordt ook deze gecombineerde uitkomstindicator gerapporteerd aan de teams in de ziekenhuizen (zie figuur 3).

Databronnen combineren
De komende jaren gaan we aan de slag om de kwaliteit van zorg voor aneurysma patiënten verder te verbeteren. Eén van de mogelijkheden waar nu naar wordt gekeken, is de koppeling van de DSAA aan andere databronnen. Hiermee kunnen de langere termijn uitkomsten van patiënten na de operatie aan een aneurysma in de buik beter in beeld worden gebracht.

Figuur 3. Funnelplot met Textbook Outcome na EVAR per ziekenhuis, gecorrigeerd voor casemixvariabelen (2017 – 2019)

Basistabel DSAA