Sinds de oprichting van de Dutch Surgical Aneurysm Audit (DSAA) in 2013 zijn in totaal 21.556 patiënten geregistreerd die geopereerd zijn aan een aneurysma. Initieel werden alleen patiënten met een abdominaal aorta aneurysma (AAA) in de DSAA geregistreerd. Sinds 2016 is de registratie uitgebreid en worden ook patiënten met een aneurysma/dissectie van de thoracale aorta geregistreerd die door vaatchirurgen geopereerd zijn.
Relatief minder open chirurgie in acute setting
Het merendeel van de patiënten in de DSAA werd aan een aneurysma van de abdominale aorta (segment C) geopereerd [figuur 1]. In 2018 werd 28% in dit segment middels een open benadering geopereerd. Hoewel dit totale percentage nauwelijks verschilt ten opzichte van 2017, loopt het percentage open chirurgie in acute setting langzaam wat terug ten opzichte van eerdere jaren. Dit zou deels verklaard kunnen worden doordat steeds meer patiënten in een acute setting endovasculair geopereerd kunnen worden, door toenemende endovasculaire ervaring en voortschrijdende technische ontwikkelingen. In figuur 1 is dan ook te zien dat het aantal patiënten wat in een acute situatie endovasculair behandeld wordt langzaam stijgt. Voor optimale uitkomsten van de Nederlandse aneurysmazorg is het belangrijk dat lokale teams, in zowel geplande als in acute setting, over voldoende ervaring blijven beschikken om zowel een open als endovasculaire operatietechniek toe te kunnen passen. De DSAA monitort dan ook nauwlettend de resultaten van onder andere open AAA chirurgie, in zowel geplande als acute setting.
Figuur 1: Aneurysma-operaties geregistreerd in DSAA van 2013 tot en met 2018
Afgelopen jaren is voor de DSAA de uitkomstmaat textbook outcome ontwikkeld. Dit is een samengestelde maat, waarbij een aantal verschillende uitkomsten worden meegenomen, waaronder overlijden, heropname en verlengde opnameduur. Indien de opname van een patiënt op al deze punten negatief scoort, leidt dit tot een opname die voldoet aan het begrip textbook outcome. Met dit begrip kunnen uitkomsten van (electieve abdominale) aneurysmazorg van verschillende zorginstellingen met elkaar vergeleken worden, maar met name kan textbook outcome ook gebruikt worden voor interne verbeteringen binnen zorginstellingen.
Zoals in figuur 2 te zien is, bedroeg in 2018 het percentage patiënten dat voldeed aan textbook outcome 77% na electieve open chirurgie en 57% na electieve endovasculaire chirurgie. In 2017 bedroeg dit respectievelijk 76% en 55%. Een belangrijk doel van de DSAA is het verbeteren van zorg. Het is dan ook goed om te zien dat een steeds grotere groep patiënten na een electieve operatie aan een abdominaal aneurysma een opname doormaakt die voldoet aan textbook outcome.
Daling van sterfte in acute setting
De postoperatieve mortaliteit (bestaande uit 30 dagen mortaliteit en mortaliteit gedurende opname) na alle aneurysma operaties van het abdominaal aneurysma bedroeg in 2018 5,9%. In 2017 bedroeg deze mortaliteit nog 6,6%. Deze daling wordt onder andere veroorzaakt door een daling in mortaliteit bij patiënten die aan een geruptureerd aneurysma worden geopereerd. In electieve setting betrof de mortaliteit in 2018 1,9% voor alle geopereerde abdominale aneurysmata (4,4% voor open chirurgie en 1,1% voor endovasculaire chirurgie).
Figuur 2: Textbook outcome (TO) voor electieve abdominale aneurysma operaties in 2018
Sinds 2016 wordt complexe endovasculaire chirurgie meer gedetailleerd geregistreerd in de DSAA. Dit zijn relatief nieuwe operatietechnieken waarmee aneurysmata, die een nauwe anatomische relatie hebben met zijtakken van de aorta, endovasculair geopereerd kunnen worden. Deze zijtakken van de aorta verzorgen de bloedvoorziening naar bijvoorbeeld nieren of darmen. Er worden verschillende soorten complexe endovasculaire behandelingen geregistreerd, namelijk chimney, FEVAR, BEVAR en IBD. Zoals te zien is in figuur 3, neemt het aantal complexe endovasculaire operaties toe: in 2018 werden 407 patiënten op deze manier geopereerd, terwijl dit in 2016 en 2017 nog 274 respectievelijk 398 patiënten waren.
Endoleak voornaamste rede voor hersteloperaties
Sinds 2016 worden eveneens hersteloperaties in de DSAA geregistreerd. Dit zijn operaties die veelal een aantal jaren na een primaire operatie worden uitgevoerd. Afgelopen jaren was de voornaamste reden voor een hersteloperatie een endoleak (59% in 2018). Dit is een, veelal late, complicatie die op kan treden na een endovasculaire operatie. Ook progressie van het aneurysma is bij een grote groep (20% in 2018) patiënten de reden voor een hersteloperatie. Om de kwaliteit en doelmatigheid van aneurysma-zorg te evalueren, is het van belang dat naast mortaliteit en complicaties van de primaire operatie ook de kans op een hersteloperatie en de mogelijke complicaties daarvan worden meegenomen. Het inzichtelijk maken van de uitkomsten van het gehele behandeltraject is een belangrijk doel van de overheid en levert tevens informatie op voor behandelingskeuzes bij toekomstige patiënten.
Figuur 3: Complexe endovasculaire ingrepen van 2016 tot en met 2018
Hieronder kunt u inloggen en gegevens invoeren.