Stand van zaken en toekomstvisie

Naar voorbeeld van Zweden is op initiatief van de Dutch Spine Society op 1 januari 2014 de Dutch Spine Surgical Registry (DSSR) van start gegaan. Het doel is inzicht geven in en verbeteren van de kwaliteit van operatieve zorg bij patiënten met een wervelkolomaandoening. De kracht van de DSSR is dat het een multidisciplinaire registratie is. De registratie wordt gevoerd door afgevaardigden van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV) en de Nederlandse Vereniging voor Neurochirurgie (NVvN).

Huidige situatie

De DSSR bevat 7 deelregistraties waarin geregistreerd kan worden (figuur 1).

In 2016 is door de NVvN besloten de focus van de DSSR vooral op de deelregistratie ‘lumbale geïnstrumenteerde wervelkolom’ te leggen. Hiervoor is de registratie oorspronkelijk opgezet en worden de uitvraag en indicatorenrapportage eerst geoptimaliseerd. Daarna volgen de overige deelregistraties.

Er zijn voor de chirurgie van de ‘ongeïnstrumenteerde degeneratieve lage wervelkolom’ indicatoren vastgesteld, maar de volledigheid van de registratie is nog niet dusdanig op orde dat er valide indicatorresultaten uit de registratie kunnen worden gedestilleerd.

Toekomstvisie

De komende tijd ligt de focus op het verder doorontwikkelen van het patiëntfeedback-traject. Het blijkt lastig te zijn om patiënten te motiveren om vragenlijsten in te vullen. Een stuurgroep richt zich op de invulling van de DSSR patiëntfeedback, zodat in de toekomst hopelijk een hoger responspercentage gehaald kan worden. Een wens hierbij is om internationaal te benchmarken middels de standaard set “Low Back Pain” van het International Consortium for Health Outcomes Measurement (ICHOM) welke aansluit op de DSSR.

Uitkomsten uit lumbale wervelkolom registraties

De lumbale registratie is opgesplitst in geïnstrumenteerd en ongeïnstrumenteerd. Bij de ongeïnstrumenteerde registratie worden lumbale hernia/stenoses geregistreerd waarvoor decompressiechirurgie is verricht zonder het gebruik van implantaten. De geïnstrumenteerde registratie bevat gegevens over lumbale operaties waarbij implantaten gebruikt worden.

Vergelijking geïnstrumenteerde en ongeïnstrumenteerde registratie

Per jaar worden er ongeveer 17.000 ongeïnstrumenteerde operaties uitgevoerd en 3.000 tot 4.000 geïnstrumenteerde operaties. In totaal (2013-2016) zijn in de DSSR 4.315 patiënten vanuit 16 centra voor ongeïnstrumenteerde operaties en 2.776 patiënten vanuit 36 centra voor geïnstrumenteerde operaties geregistreerd. Gezien het lage aantal registrerende centra voor ongeïnstrumenteerde chirurgie lijken de gegevens uit de registratie nog weinig betrouwbaar; de geregistreerde patiëntengroep is mogelijk een inaccurate afspiegeling van de praktijk. Voor de geïnstrumenteerde chirurgie lijken de getallen meer representatief.

Uitkomsten geïnstrumenteerde chirurgie

In figuur 2 zijn de patiëntkarakteristieken weergegeven van patiënten die een geïnstrumenteerde ingreep ondergingen. Bij 25% van de operaties was er al een eerdere ingreep geweest. In de meeste gevallen werd gekozen voor een “Posterior Lumbar Interbody Fusion” (24,8%). De mediane opnameduur betrof 4 dagen. In 6,8% van de gevallen was een peroperatieve complicatie opgetreden en in 3,8% een complicatie gedurende de opname. Bovendien was bij 3,3% van de patiënten een re-operatie nodig.

Uitdaging

De grote uitdaging voor de DSSR ligt in het registreren van de Patient Reported Outcome Measurements (PROMs). De meest zeggende uitkomsten bij lumbale chirurgie zijn de door patiënten geregistreerde ervaringen. Het monitoren van PROMs uitkomsten is dus essentieel.

Trauma van de wervelkolom

In de deelregistratie ‘trauma’ van de DSSR worden alle operatief behandelde fracturen van de wervelkolom geregistreerd. Binnen deze deelregistratie worden algemene patiëntkarakteristieken, niveau van fractuur (C0 – sacrum), comorbiditeiten (volgens Charlson Comorbidity Score), chirurgische interventie, complicaties (peroperatief en tijdens de opname) en re-operaties ingevuld. Hierbij kan aangegeven worden of er neurogene uitval is en wat de mate van uitval is (Frankel classificatie).

Cijfers

Sinds 2013 zijn er in totaal 342 patiënten geregistreerd in de deelregistratie trauma, verdeeld over 20 registrerende centra. Patiënten met een trauma van de wervelkolom zijn relatief jong en gezond. De mediane leeftijd is 59 jaar met een BMI van 25 (mediaan). De ASA-score is ≤ 2 bij 73% van de patiënten en de Charlson Comorbidity Score is 0 bij 82% van de patiënten.

Van de geregistreerde patiënten met een wervelfractuur zijn er 51 cervicale, 142 thoracale, 171 lumbale en 4 sacrale fracturen (figuur 3). In 11% van de gevallen was de zenuwwortel hierbij betrokken. In bijna 50% van de gevallen is er een posterieure fusie verricht zonder decompressie.

Peroperatieve complicaties traden bij 2,3% van de patiënten op en bij 7,2% was er een complicatie tijdens de opname. Een re-operatie na opname was nodig in 4,3% van de gevallen.

Toekomstvisie

Voor de deelregistratie fractuur/trauma is nog geen auditcyclus opgestart. In de toekomst is het wenselijk ook voor deze deelregistratie indicatoren te formuleren, zodat er gebenchmarkt kan worden. Door benchmarken kan de kwaliteit van zorg bij wervelkolomaandoeningen verder verbeterd worden.

PROMs binnen de DSSR

Vanaf 2014 worden er Patient Reported Outcome Measures (PROMs) bij 3 van de 7 deelregistraties binnen de DSSR gemeten: lumbaal ongeïnstrumenteerde, lumbaal geïnstrumenteerd en deformiteiten. Bij alle drie de deelregistraties liggen de meetmomenten voor de operatie en op 3 momenten na de operatie.

Vulling

Figuur 4 toont dat de postoperatieve PROMs nog weinig ingevuld worden. Het motiveren van de patiënt om PROMs in te vullen is een uitdaging. Het vraagt veel van de ziekenhuizen en de patiënten die de vragenlijsten invullen. Aan ziekenhuizen wordt geadviseerd om een terugkoppeling op patiëntniveau te bewerkstelligen. Dit kan bijdragen aan een hogere participatiegraad. Het doel is om het aantal geregistreerde postoperatief ingevulde vragenlijsten te verhogen.

Vragenlijsten

Voor de drie deelregistraties worden verschillende soorten PROMs vragenlijsten gebruikt. Lumbaal geïnstrumenteerd: NRS, ODI, EQ-5D en de SF-36, lumbaal ongeïnstrumenteerd: NRS, ODI en de EQ-5D en deformiteiten: NRS, ODI, EQ-5D en de SRS.

De EQ-5D en SF-36 zijn generieke vragenlijsten over kwaliteit van leven. De NRS en ODI daarentegen zijn vragenlijsten specifiek voor lage rugklachten. De SRS is een vragenlijst specifiek voor scoliose patiënten. Twee van deze specifieke vragenlijsten (ODI en EQ-5D) zijn ook onderdeel van de internationale “Low back pain” ICHOM-set. Een wens voor de toekomst is om hiermee internationaal te benchmarken.